دانستنیهایی درباره کلیه نابجا یا کلیه اکتوپیک

انسان دارای دو کلیه یعنی اندام‌هایی لوبیایی شکل است که اندازه هر یک تقریباً به بزرگی یک مشت است. هر کلیه تقریباً در وسط پشت بدن و دقیقاً زیر قفسه سینه در کنار ستون فقرات قرار دارد. کلیه اکتوپیک یا نابجا (لگنی) یک نقص مادرزادی محسوب می‌شود (در هنگام تولد ملاحظه می‌شود). در این حالت کلیه یا در قسمت پائین یا در سمت مقابل و یا در قسمت بالاتر از محل معمول خود قرار می‌گیرد. این نقص به این دلیل ایجاد می‌شود که کلیه جنین در دوره رشد جنینی نتوانسته است به محل مشخص خود برسد. گاهی اوقات یکی از کلیه‌ها در نزدیکی لگن و مثانه باقی می‌ماند و به سمت بالا حرکت نمی‌کند تا در محل صحیح خود قرار بگیرد. در برخی مقاطع دیگر، کلیه‌ها بیش از حد به سمت بالا حرکت کرده یا به سمت مقابل جابجا می‌شوند و به کلیه دوم جوش می‌خورند. با آزمایش، تشخیص و درمان صحیح، بیماری کلیه نابجای لگنی باعث ابتلا به مشکلات و بیماری‌های بلندمدت جدی نمی‌شود. کلیه اکتوپیک معمولاً در طی سونوگرافی، یک آزمایش تصویر برداری که از امواج صدا برای تهیه تصویری از چگونگی رشد جنین در شکم مادر استفاده می‌کند یا در طی آزمایش‌های پزشکی کشف می‌شود. در سونوگرافی از دستگاهی به نام ترانسدیوسر استفاده می‌شود که امواج صوتی را به روشی ایمن و بدون درد به سمت اندام‌ها می‌فرستد تا تصویری از ساختار را ارائه دهد.

علل کلیه نابجا یا کلیه اکتوپیک

کلیه‌ های نابجا در دوره رشد جنینی ایجاد می‌ شوند. کلیه‌ها در مجموع به صورت جوانه زنی یا رشد رو به خارج داخل لگن، رشد می‌کنند و سپس در جهت بالا به سمت موقعیت‌ های معمول خود در انتهای عقبی قفسه دنده حرکت می‌ کنند. حرکت رو به بالای کلیه‌ ها از هفته‌ های ششم تا نهم رشد رویانی آغاز می‌ شود. معمولاً نابجایی یا اکتوپی، به اندامی اشاره دارد که در محل خود قرار ندارد.

برخی علل این نقص در حرکت عبارتند از:

1. نقایص ژنتیکی
2. نقایص در بافت کلیه که باعث می‌شود پیامی برای حرکت رو به بالا از ناحیه لگن ایجاد شود.
3. تماس مادر باردار با دارو، مواد شیمیائی یا ابتلای وی به بیماری‌هایی که باعث به وجود آمدن نقص رشد کلیه در نوزاد می‌ شود.
4. جوانه کلیه که به درستی رشد نکرده باشد.

علائم کلیه نابجا یا کلیه اکتوپیک

کلیه‌های نابجا معمولاً علائمی ندارند و کشف نمی‌شوند و ممکن است در بزرگسالان زمانی کشف شوند که معاینه برای علل نامرتبط انجام شود. بیمارانی که کلیه‌های نابجا دارند گاهی اوقات مستعد ابتلا به شرایطی مانند عفونت مجرای ادراری و سنگ‌های کلیوی می‌شوند و ممکن است با علائمی مانند تب و درد در ناحیه شکم مراجعه کنند. برخی از بیماران دچار برگشت ادرار می‌شوند. در اینجا ادرار از مثانه به سمت کلیه برمی‌گردد که می‌تواند باعث عفونت های مکرر شود. سایر نقایص مرتبط با کلیه نابجا، عبارتند از اختلالات مجرای ادراری، اختلالات دستگاه تولیدمثلی و تغییرات نابجای اسکلتی.

تشخیص کلیه نابجا یا کلیه اکتوپیک با سونوگرافی

• تکنسینی که سونوگرافی را انجام می‌دهد، ژلی را روی پوست شما در ناحیه کلیه‌ها پخش می‌کند. این ژل به هدایت بهتر امواج صوتی تولید شده توسط مبدل کمک می‌کند.
• سپس مبدل را به شکم شما می‌مالد. در نقاط خاصی در طول سونوگرافی، ممکن است از شما بخواهند نفس خود را حبس کنید یا به پهلو بخوابید.
• امواج صوتی تولید شده توسط مبدل از اندام‌های شما باز می‌گردد یا به اصطلاحی، پژواک می‌شوند. یک کامپیوتر این پژواک‌ها را می‌گیرد و تصاویری از کلیه‌ شما ایجاد می‌کند.

اقدامات قبل از سونوگرافی کلیه

به مدت ۱ تا ۲ ساعت پیش از سونوگرافی باید خوردن مایعات را آغاز کنید. پر شدن مثانه در افراد مختلف، متفاوت می‌باشد و شاید بعضی از افراد نیاز به آب بیشتری داشته باشند.

عوارض جانبی سونوگرافی کلیه

سونوگرافی کلیه روش ایمن برای بررسی بیمار و دریافت تصاویر حیاتی بدون خطر ابتلا به اشعه است.

اقدامات درمانی کلیه نابجا یا کلیه اکتوپیک

اگر عملکرد ادراری شما طبیعی است و پزشک انسدادی تشخیص نداده است نیازی به درمان کلیه نابجای لگنی نیست. پزشک باید در صورتی که تغییراتی در وضعیت شما ایجاد شود آن را تحت نظر قرار دهد. اگر آزمایش‌های انجام‌شده نشان‌دهنده وجود انسداد باشد ممکن است برای تغییر محل کلیه و امکان تخلیه بهتر آن نیاز به انجام برخی عمل‌های جراحی داشته باشید. جراح برای اصلاح بیماری برگشت ادراری به کلیه حالب را دوباره به مثانه متصل می‌کند ادرار نتواند برگشت داشته باشد.

در صورتی که کلیه به شدت آسیب دیده باشد، جراح ممکن است کلیه را بردارد. تا زمانی که کلیه دیگر به درستی کار می‌کند، برداشتن یک کلیه مشکلی برای بیمار ایجاد نمی‌کند. بسیاری از بیماران پس از دریافت یک کلیه پیوندی به طور عادی به زندگی خود ادامه می‌دهند برخی از افراد نیز با وجود یک کلیه متولد می‌شوند که بدون بیماری و بدون داشتن مشکل به زندگی خود ادامه می‌دهند.

عوارض کلیه نابجا یا کلیه اکتوپیک

از عوارض احتمالی عدم درمان کلیه نابجای لگنی یا کلیه اکتوپیک می‌توان به مشکل در تخلیه ادرار اشاره کرد. ادرار گاهی از مثانه به عقب به سمت کلیه‌ها برمی‌گردد و عارضه‌ای به نام برگشت ادراری به وجود می‌آید. از دیگر مشکلاتی که این عارضه می‌تواند به وجود آورد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• عفونت: تکرر ادرار یا درد و سوزش در هنگام ادرار، شکم درد، تب و لرز، تغییر رنگ و عدم شفافیت ادرار یا بوی بد ادرار از علائم عفونت مجرای ادراری محسوب می‌شود.
• سنگ: زمانی که ادرار مدتی طولانی در مجاری ادراری باقی بماند، احتمال تشکیل شدن سنگ افزایش پیدا می‌کند. درد شدید کمر، پهلو یا لگن، وجود خون در ادرار، درد و سوزش هنگام ادرار از علائم سنگ ادراری محسوب می‌شود.
• آسیب کلیه: اگر ادرار تا کلیه به عقب برگردد، کلیه آسیب می‌ بیند. در نتیجه کلیه نمی‌ تواند مواد زائد و آب اضافی را از خون تصفیه کند. اگر مشکل نابجایی کلیه یک‌ طرفه باشد و فقط یک کلیه در محل نامناسب باشد، حتی اگر کلیه‌ ی درگیر هیچ عملکردی نداشته باشد، مشکل نارسایی کلیه پیش نمی‌آید.
• صدمه دیدن کلیه: اگر کلیه نابجای لگنی در پایین شکم یا لگن باشد، در برابر صدمه و ضربه دیدن آسیب‌ پذیرتر خواهد بود. بیماران دچار مشکل کلیه نابجای لگنی باید در شرکت ورزش‌ های تماسی پربرخورد از محافظ استفاده کنند و مراقب باشند.

---

آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق
تلفن : 88553155 - 021

آدرس مطب 2 : تهران ، ونک ، خیابان ملاصدرا ، خیابان پردیس ، پلاک ۱۵ ، واحد ۱۲ ، طبقه چهارم ، رادیولوژی و سونوگرافی پردیس ونک
تلفن : 88782900 - 021 | 88203875 - 021

• همه چیز در مورد سونوگرافی کلیه
  تاریخ انتشار : 1400-01-15تاریخ بروز رسانی : 1403-08-30


• سونوگرافی رنگی شریان های کلیه
  تاریخ انتشار : 1400-01-19تاریخ بروز رسانی : 1402-07-29


• سونوگرافی همزمان کلیه ها مجاری ادراری و پروستات
  تاریخ انتشار : 1400-02-16تاریخ بروز رسانی : 1402-07-30


• عکس رنگی کلیه (IVP) چیست و چگونه انجام می شود؟
  تاریخ انتشار : 1400-11-28تاریخ بروز رسانی : 1402-05-09


• نارسایی کلیه چیست؟
  تاریخ انتشار : 1401-04-31تاریخ بروز رسانی : 1402-05-11


• بیوپسی کلیه تحت گاید سونوگرافی
  تاریخ انتشار : 1401-08-30تاریخ بروز رسانی : 1402-05-13


• اندازه طبیعی کلیه ها در بزرگسالان
  تاریخ انتشار : 1401-10-03تاریخ بروز رسانی : 1403-06-28


• علت علائم و درمان بزرگ شدن کلیه
  تاریخ انتشار : 1401-10-06تاریخ بروز رسانی : 1403-07-17


• کیست کلیه، علت، عوارض، تشخیص و درمان
  تاریخ انتشار : 1401-10-15تاریخ بروز رسانی : 1402-05-13

کریمی [ 1402-08-07 ]
سلام، من حدودا ٣ هفته پیش با درد خفیف چرخشي اطراف ناف و پهلو به دکتر مراجعه کردم و برام آزمایش خون نوشتن، آزمایش رو به تازگي انجام دادم و میخوام جوابش رو بیارم خدمت شما که بهم بگید. البته هنوز هم درد دارم.

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :