روشهای تصویر برداری جهت تشخیص آرتریت روماتوئید
روماتیسم مفصلی (Arthritis rheumatism) که به عنوان بیماری آرتریت روماتوئید نیز شناخته می شود، یک بیماری خود ایمنی است که به دلیل التهاب مایع سینوویال اطراف مفاصل منجر به تحریک و التهاب مفاصل بدن می شود. از آنجایی که التهاب مایع اطراف مفاصل ضخامت آن را افزایش می دهد، در نتیجه به غضروف ها و استخوان های مرتبط با مفصل، به ویژه استخوان های کوچک حمله کرده و آنها از بین می برد.
به همین علت فرسایش مفاصل، بدشکلی های دائمی و درد مزمن به دلیل اصطکاک استخوان ایجاد می شود. بیماری روماتوئید ممکن است به مفاصل حمله کرده و می تواند همزمان بیش از یک مفصل را درگیر کند. این بیماری معمولاً مفاصل دست، مچ دست و زانو را درگیر می کند. آسیب به بافت ها ناشی از روماتیسم مفصلی می‌تواند باعث درد طولانی مدت یا مزمن و بی‌ثباتی یا عدم تعادل در حین حرکت شود. همچنین، این بیماری می‌تواند بر سایر بافت‌ها در سراسر بدن تأثیر بگذارد و باعث ایجاد مشکلاتی در اندام‌هایی مانند ریه‌ها، قلب و چشم شود.
تشخیص زودرس روماتیسم مفصلی اهمیت بسیار زیادی دارد و این مسئله تأثیر مستقیم بر بهبود علائم و کیفیت زندگی افراد مبتلا به این بیماری دارد. تشخیص آرتریت روماتوئید عمدتاً بر اساس علائم بالینی است؛ اما یافته های آزمایشگاهی و تصویربرداری نیز در تأیید تشخیص سودمند هستند. تصویربرداری از مفصل وسیله‌ای ارزشمند برای نه فقط تشخیص آرتریت روماتوئید، بلکه پیگیری پیشرفت هرگونه صدمه مفصلی است.
آرتریت روماتوئید چیست؟
آرتریت روماتوئید یک اختلال التهابی مزمن است که می تواند بیشتر از مفاصل شما را تحت تأثیر قرار دهد. در برخی از افراد، این بیماری می تواند به طیف گسترده ای از سیستم های بدن از جمله پوست، چشم ها، ریه ها، قلب و عروق خونی آسیب برساند. آرتریت روماتوئید زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به بافت های بدن شما حمله کند. بر خلاف آسیب ساییدگی ناشی از استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید پوشش مفاصل شما را تحت تأثیر قرار می دهد و باعث تورم دردناکی می شود که در نهایت می تواند منجر به فرسایش استخوان و تغییر شکل مفصل شود. التهاب مرتبط با آرتریت روماتوئید می تواند به سایر قسمت های بدن نیز آسیب برساند.
علائم آرتریت روماتوئید
- احساس درد در مفصل‌ها (بیش از یک مفصل)
- خشکی مفصل‌ها (بیش از یک مفصل)
- حساس شدن و تورم مفصل‌ها (بیش از یک مفصل)
- علائم مشابه در دو سمت بدن (مثل دو دست یا دو زانو)
- کاهش وزن
- تب
- خستگی
- ضعف
تشخیص آرتریت روماتوئید با رادیوگرافی
رادیوگرافی یا پرتونگاری یا عکس برداری (Radiography) یکی از روش های تصویربرداری پزشکی است که به کمک آن میتوان به نحوی درون بدن انسان را دید و از این طریق به تشخیص درست بیماری کمک زیادی کرد. یافته رادیوگرافیک آغازین در تشخیص آرتریت روماتوئید به طور کلاسیک استئوپنی جنب مفصلی است. با این حال، در عمل، تشخیص این یافته در عکس های ساده و به ویژه در عکس برداری‌های جدیدتر دیجیتال دشوار است.
یافته‌های دیگر در عکس ساده عبارتند از تورم بافت نرم، از دست رفتن متقارن فضای مفصلی، و ساییدگی‌های زیر غضروفی، که بیشتر در مچ دست و پنجه دست (MCPها و PIPها) و پنجه پا (MTPها) یافت می شوند. تصویربرداری با پرتو X در مراحل پیشرفته RA می تواند نشانگر علائم تخریب شدید، شامل نیمه دررفتگی و کلاپس مفصل باشد.
تشخیص آرتریت روماتوئید با ام آر آی
ام آر آی یا تصویر برداری رزونانس مغناطیسی، یک نوع تکنیک پزشکی تصویربرداری است که از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی تولید شده توسط رایانه برای تهیه تصاویر دقیق از اندام ها و بافت ها در بدن استفاده می کند. MRI از بیشترین حساسیت برای تشخیص سینوویت و افوزیون‌های مفصلی و نیز تغییرات زودرس استخوان و مغز استخوان در تشخیص آرتریت روماتوئید برخوردار است.
این ناهنجاری‌های یافت نرم اغلب پیش از آن که تغییرات استخوانی در رادیوگرافی پدیدار شوند، روی می دهند. وجود ادم مغز استخوان یکی از علائم زودرس بیماری التهابی مفصل محسوب می شود و می تواند پیدایش بعدی ساییدگی‌ها در رادیوگرافی ساده و نیز اسکن MRI را پیش بینی کند. هزینه و دسترس پذیر نبودن MRI عوامل اصلی هستند که کاربرد بالینی معمول و روزمره آن را محدود می کنند.
تشخیص آرتریت روماتوئید با سونوگرافی
در روش سونوگرافی از امواج اولتراسوند برای بررسی اندام‌ها استفاده میشود. امواج اولتراسوند برخلاف دستگاه اشعه ایکس بسیار ایمن هستند، به راحتی از سطح پوست عبور کرده و به اندام‌های داخلی بدن می‌رسند. سونوگرافی داپلر رنگی قدرتی می تواند ساییدگی‌های بیشتری را نسبت به رادیوگرافی ساده تشخیص دهد (به ویژه در مفاصلی که به آسانی در دسترس هستند). این روش همچنین می تواند به گونه ای قابل اعتماد سینوویت (شامل افزایش میزان رگ‌های مفصل دال بر التهاب) را تشخیص دهد.
تشخیص آرتریت روماتوئید با سی تی اسکن
هنگامی که دفورمیتی ها شدید باشد درگیری مفاصل بیشترمی شود و برای شناسایی مفاصل بهتر است از سی تی اسکن برای بررسی دقیق تر و نزدیک تر به مفاصل استفاده کرد. سی تی اسکن توموگرافی کامپیوتری (Computed Tomography) ترکیبی از یک سری تصاویر اشعه X گرفته شده از زوایای مختلف است که از پردازش رایانه ای برای ایجاد تصاویر و یا برش های مقطعی از استخوان ها، رگ های خونی و بافت های نرم درون بدن استفاده می کند.
عوارض آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید خطر ابتلا به مشکلات زیر را افزایش می‌دهد:
- پوکی استخوان: آرتریت روماتوئید و برخی از داروهایی که برای درمان این بیماری استفاده می‌شوند، می‌توانند خطر پوکی استخوان را افزایش دهند. در پوکی استخوان، استخوان‌ها ضعیف می‌شوند و مستعد شکستگی هستند.
- گره‌های روماتیسمی: در بیماری روماتیسم، برجستگی‌های سفت بافتی در اطراف نقاطی که تحت فشار هستند، مانند آرنج، تشکیل می‌شوند که به آنها گره‌های رماتیسمی یا گره‌های روماتوئیدی گفته میشود. این گره‌ها می‌توانند در هر نقطه از بدن، از جمله ریه‌ها نیز تشکیل شوند.
- خشکی چشم و دهان: خشکی چشم، درد، التهاب، قرمزی، حساسیت به نور و اختلال در دید، از عوارض چشمی بیماری آرتریت روماتوئید است. افراد مبتلا به این بیماری دچار خشکی دهان، التهاب لثه یا عفونت دهانی می‌شوند. افرادی که به روماتیسم مبتلا هستند، بسیار بیشتر از سایر افراد دچار سندرم شوگرن می‌شوند. سندرم شوگرن، اختلالی است که میزان رطوبت چشم و دهان را کاهش می‌دهد.
- ابتلا به عفونت: خود بیماری روماتیسم و بسیاری از داروهایی که برای مقابله با این بیماری استفاده می‌شوند، می‌توانند سیستم ایمنی بدن را مختل کرده و منجر به افزایش ابتلا به عفونت شوند.
- سندرم تونل کارپال: اگر آرتریت روماتوئید مچ دست را تحت تأثیر قرار دهد، التهاب می‌تواند عصبی را که از مچ دست عبور می‌کند تحت فشار قرار دهد و باعث ایجاد سندروم تونل کارپال شود.
- مشکلات قلبی: روماتیسم می‌تواند خطر سفت‌شدن عروق، انسداد عروق و همچنین التهاب کیسه‌ای که قلب را محاصره کرده‌است، افزایش دهد.
- بیماری ریوی: افراد مبتلا به روماتیسم در معرض خطر التهاب و اسکار در بافت‌های ریه هستند که می‌تواند منجر به تنگی نفس پیشرونده شود.
- لنفوم: روماتیسم خطر ابتلا به لنفوم (نوعی سرطان در سیستم لنفاوی) را افزایش می‌دهد.
آیا آرتریت روماتوئید درمان دارد؟
هدف از درمان آرتریت روماتوئید، کاهش درد و علائم بیماری است که به منظور بهبود عملکرد فرد انجام می شود. شروع هر چه سریعتر فرآیند درمان در پیشگیری از وارد شدن آسیب دائمی به مفصل بسیار اهمیت دارد. از جمله روش های درمان آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
دارو درمانی
داروی ضد التهاب غیر استروئیدی، داروی های ضد روماتیمسی از جمله مهم ترین داروها برای درمان آرتریت روماتوئید هستند که نوع دارو بسته به شدت علائم، مدت زمان ابتلا به آن بستگی دارد:
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) می‌توانند درد را تسکین داده و موجب کاهش التهاب شوند. از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی بدون نیاز به نسخه میتوان به ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم اشاره کرد. انواع قوی‌تر این داروها به نسخه‌ی پزشک نیاز دارند.
- استروئید ها: داروهای کورتیکواستروئیدی مانند پردنیزون، التهاب و درد را کاهش داده و باعث کند شدن فرایند آسیب به مفصل می‌شوند.
- داروهای ضد روماتیسمی و اصلاح‌کننده‌ی بیمار): این داروها می‌توانند روند آرتریت روماتوئید را کند کرده و از آسیب دائمی به مفاصل و دیگر بافت‌ها جلوگیری کند. ازجمله داروهای رایج در این دسته میتوان به متوترکسات، لفلونامید، هیدروکسی کلروکین و سولفاسالازین اشاره کرد.
استراحت و ورزش
افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید، نیاز به یک برنامه‌ی متعادل از ورزش و استراحت دارند. استراحت به کاهش درد و التهاب فعال مفاصل کمک کرده و از خستگی مفرط مفاصل جلوگیری می‌کند. ورزش کردن به‌منظور حفظ سلامتی و داشتن عضلات قدرتمند و همچنین حفظ تحرک پذیری و انعطاف مفاصل ضروری است.
فیزیوتراپی
از آنجایی بیماری آرتریت روماتوئید موجب ضعیف شدن عضلات و ناتوانی در به حرکت در آوردن مفصل می شود از این رو ممکن است پزشک شما را به یک فیزیوتراپیست یا متخصص کار درمانی معرفی کند. این افراد به شما یکسری آموزش می دهند تا به کمک آن بتوانید قدرت و توانایی مفصل خود را بدست بیاورید.
عمل جراحی
از جمله پرکاربردترین روش های جراحی برای درمان روماتیسم مفصلی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جراحی سینووکتومی: از این روش جراحی برای برداشتن غشای سینوویال (پوشش درونی مفصل) ملتهب شده استفاده می شود. از جراحی سینووکتومی میتوان برای درمان روماتیسم مفصلی زانو، آرنج، مچ دست، انگشتان و مفاصل ران استفاده نمود.
- جراحی ترمیم تاندون‌ها: التهاب و آسیب به مفاصل می‌تواند باعث شل و یا پاره شدن تاندون‌های اطراف مفصل گردد از این رو در برخی موارد ممکن است برخی افراد به جراحی ترمیم تاندون ها احتیاج داشته باشند.
- جوش دادن مفصل: در مواردی که نتوان عمل تعویض مفصل را انجام داد، میتوان عمل جوش دادن مفصل را به‌صورت عمل جراحی و به‌منظور تثبیت مفصل و تسکین درد انجام داد.
- جراحی تعویض مفصل :در صورتی که بیماری آرتریت روماتوئید، به مفاصل آسیب وارد کند در این صورت جراح به کمک جراحی تعویض مفصل، قسمت های آسیب دیده مفصل را برداشته و به جای آن پروتزهای ساخته شده از فلز یا پلاستیک را قرار می دهد.
پیشگیری از آرتریت روماتوئید
همیشه نمی‌توان از آرتریت پیشگیری کرد؛ زیرا برخی از علل، مانند سن، سابقه خانوادگی و جنسیت، خارج از کنترل شما هستند. با این حال، رعایت چند عادت سالم می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به مفاصل دردناک با افزایش سن کمک کند. بسیاری از این راهکارها مانند ورزش و خوردن یک رژیم غذایی سالم، به پیشگیری از سایر بیماری‌ها نیز کمک می‌کنند.
- وزن خود را مدیریت کنید.
- امگا ۳ مصرف کنید.
- ورزش کنید.
- از مفاصل خود محافظت کنید.
- هر گونه عفونتی را درمان کنید.
- مراقب قند خون خود باشید.
- ارگونومی بدن خود را حفظ کنید.
- سیگار کشیدن را ترک کنید.
انواع سونوگرافی از جمله سونوگرافی شکم جهت تشخیص بزرگی طحال در مرکز تصویر برداری شقایق تهران با به روزترین دستگاه ها قابل انجام میباشد. شما برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با شماره تلفن 88553155 - 021 تماس حاصل فرمایید.
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق
تلفن : 88553155 - 021
آدرس مطب 2 : تهران ، ونک ، خیابان ملاصدرا ، خیابان پردیس ، پلاک ۱۵ ، واحد ۱۲ ، طبقه چهارم ، رادیولوژی و سونوگرافی پردیس ونک
تلفن : 88782900 - 021 | 88203875 - 021
این فرم صرفا جهت دریافت نظرات ، پیشنهادات و انتقادات کاربران در مورد مطلب فوق میباشد .
به سوالات پزشکی در این بخش پاسخ داده نمیشود .
از ارسال پیام های تبلیغاتی در این بخش خودداری نمایید .
حداکثر طول مجاز برای متن پیام 500 کاراکتر است .
