اسکن تیروئید چیست و در چه مواقعی کاربرد دارد؟

اسکن تیروئید یکی از روش‌های تشخیصی مهم در زمینه پزشکی هسته‌ای است که به پزشکان کمک می‌کند تا به وضعیت عملکردی غده تیروئید پی ببرند و علل بالقوه اختلالات تیروئیدی را شناسایی کنند. این روش شامل تزریق مواد رادیواکتیو به بدن و ثبت تصاویر از تیروئید است تا میزان فعالیت و ساختار این غده بررسی شود. اسکن تیروئید می‌تواند به تشخیص بیماری‌هایی همچون گواتر، تومورهای تیروئید، بیماری گریوز و کم‌کاری یا پرکاری تیروئید کمک کند. در این مقاله، به توضیح چگونگی انجام اسکن تیروئید و کاربردهای مختلف آن خواهیم پرداخت.

کاربرد اسکن تیروئید

اسکن تیروئید برای تعیین اندازه، شکل و موقعیت غده تیروئید استفاده می شود. جذب تیروئید برای ارزیابی عملکرد غده انجام می شود. اسکن تیروئید در کل بدن به طور معمول بر روی افرادی که به سرطان تیروئید مبتلا هستند، انجام می شود. یک پزشک ممکن است این آزمایشات تصویربرداری را برای تشخیص موارد زیر تجویز کند:

• تعیین میزان انتشار سرطان تیروئید
• ارزیابی ماهیت گره کشف شده در غده سرطانی
• تعیین اینکه آیا غده به درستی کار می کند یا خیر
• تشخیص مشکلات غده تیروئید و پرکاری تیروئید و سرطان
• تشخیص مناطقی از ناهنجاری، مانند توده ها (گره ها) یا التهاب
• تغییرات غده بعد از به استفاده از دارو، جراحی، رادیوتراپی یا شیمی درمانی

نحوه اسکن تیروئید

اسکن تیروئید معمولاً به صورت سرپایی در بخش پزشکی هسته ای یک بیمارستان انجام می شود. قبل از هرگونه اسکن تیروئید، رادیونوکلوئید به صورت قرص، مایع یا تزریق دریافت خواهید کرد. در اسکن تیروئید، بیمار روی میز معاینه باید دراز بکشد. سپس از اسکنر یا دوربین استفاده می شود تا حداقل از سه زاویه مختلف از تیروئید بیمار عکس گرفته شود. از بیمار خواسته می شود در هنگام عکس گرفتن آرام بماند. این روند حدود 30 دقیقه طول می کشد.

• روش RAIU

از 6 تا 24 ساعت پس از مصرف رادیونوکلئید انجام می شود. برای این آزمایش بیمار باید به صورت ایستاده روی صندلی بایستد. تکنسین یک اسکنر بر روی غده تیروئید بیمار قرار می دهد، جایی که میزان رادیواکتیویته موجود را اندازه گیری می کند. این آزمایش چند دقیقه طول می کشد.

• روش بررسی متاستاتیک

برای بررسی متاستاتیک ید به صورت قرص دریافت داده می شود. بیمار باید دو تا هفت روز صبر کنید تا ید بتواند در تمام بدن بیمار حرکت کند. در روز بررسی، اسکن بدن بیمار از جلو و پشت گرفته خواهد شد.

آمادگی قبل از اسکن تیروئید

• انواع آلرژی ها، بیماری های اخیر و سایر شرایط پزشکی را ذکر کنید.
• در صورت وجود احتمال بارداری یا شیردهی، باید به پزشک و تکنسین خود اطلاع دهند.
• در روزهای قبل از معاینه، ممکن است آزمایش خون برای اندازه گیری سطح هورمون های تیروئید در خون انجام شود.
• ممکن است به شما گفته شود که چندین ساعت قبل از آزمایش غذا نخورید؛ زیرا غذا خوردن می تواند بر دقت اندازه گیری جذب تأثیر بگذارد.
• جواهرات و سایر لوازم فلزی را در خانه بگذارید یا آنها را قبل از آزمایش بردارید. چنین اشیائی ممکن است در روند کار اختلال ایجاد کنند.
• اگر در حال مصرف داروها و یا بلع سایر مواد حاوی ید، جلبک دریایی، شربت های سرفه، مولتی ویتامین ها یا داروهای قلبی هستید اطلاع دهید.
• اگر طی دو ماه گذشته آزمایشاتی مانند عکسبرداری با اشعه ایکس یا سی تی اسکن، جراحی یا درمان با استفاده از ماده حاجب یددار را انجام داده اید را ذکر کنید.

تفسیر جواب اسکن تیروئید

اسکن تیروئید به پزشک کمک می‌کند تا مشکلاتی مانند گواتر، ندول‌ها، کیست‌ها و دیگر تغییرات غیرطبیعی در غده تیروئید را شناسایی کند و تصمیمات درمانی مناسبی اتخاذ نماید. در تفسیر جواب اسکن تیروئید، به عوامل زیر توجه می‌شود:

فعالیت رادیواکتیو (هیپرفعال یا هیپوفعال بودن غده):

• هیپرفعال (Hot Nodules): اگر غده یا ندول‌ها مقدار زیادی از ماده رادیواکتیو جذب کنند، نشان‌دهنده فعالیت بیش از حد تیروئید است. این مورد ممکن است به بیماری‌هایی مانند گواتر سمی یا بیماری گریوز اشاره داشته باشد.
• کم‌فعال (Cold Nodules): اگر غده به اندازه کمتری ماده رادیواکتیو جذب کند، ممکن است نشانه‌ای از کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) یا ندول‌های غیر فعال باشد. این وضعیت نیاز به بررسی‌های بیشتر جهت ارزیابی خطر سرطان تیروئید دارد.

وجود ندول‌ها و توده‌ها:

• ندول‌های گرم: این ندول‌ها میزان زیادی ماده رادیواکتیو جذب می‌کنند و معمولاً غیرسرطانی هستند. با این حال، در صورت بزرگ شدن یا بروز علائم، باید بررسی‌های دقیق‌تری انجام شود.
• ندول‌های سرد: این ندول‌ها معمولاً ماده رادیواکتیو کمی جذب می‌کنند و در مواردی می‌توانند نشانه‌ای از خطر سرطان تیروئید باشند.

الگوی توزیع ماده رادیواکتیو:

• در برخی بیماری‌های تیروئید مانند التهاب‌ها یا تیروئیدیت‌ها، الگوی جذب ماده رادیواکتیو در تیروئید تغییر می‌کند. این تغییرات به پزشک در تشخیص دقیق‌تر مشکل کمک می‌کند.

اندازه غده تیروئید:

• اسکن تیروئید همچنین برای ارزیابی اندازه غده تیروئید استفاده می‌شود. افزایش اندازه این غده ممکن است نشان‌دهنده گواتر یا مشکلات دیگر تیروئیدی باشد.

نتیجه اسکن تیروئید باید در کنار نتایج آزمایش‌های خون و علائم بالینی بیمار قرار گیرد تا تشخیص دقیق‌تری حاصل شود. پزشک با ترکیب این اطلاعات، روش‌های درمانی مناسب را برای مدیریت بیماری‌های تیروئید انتخاب خواهد کرد.

مراقبت های بعد از اسکن تیروئید

• با مصرف مایعات داروی رادیواکتیو از طریق ادرار از بدن شما سریعتر دفع می گردد.
• از اطفال و خانم های باردار به مدت 6 ساعت فاصله 2 متر و سایر افراد فاصله 1 متر رعایت نمایید.
• خانم ها شیرده تا 12 ساعت به فرزند خود شیر ندهند و در این مدت یک الی دو بار شیر خود را دوشیده و دور بریزند.

محدودیت های اسکن تیروئید

اسکن تیروئید و جذب تیروئید در بیمارانی که باردار هستند انجام نمی شود؛ زیرا خطر قرار گرفتن جنین در معرض اشعه است. این آزمایشات برای زنان شیرده نیز توصیه نمی شود.

عوارض اسکن تیروئید

در روش رادیونوکلئید که در هر اسکن تیروئید استفاده می شود، مقدار کنترل شده و کمی از اشعه وجود دارد. قرار گرفتن در معرض اشعه، در حداقل مقدار و در محدوده قابل قبول برای معاینات تشخیصی خواهد بود. هیچ عارضه طولانی مدت شناخته شده ای از انجام یک روش پزشکی هسته ای وجود ندارد. از طرفی واکنش های آلرژیک به مواد رادیونوکلئید بسیار نادر است و در صورت مشاهده این عوارض، بسیار خفیف خواهند بود. برای مثال، در صورت تزریق رادیونوکلئید ممکن است برای مدت کوتاهی درد و قرمزی خفیف در محل تزریق را تجربه کنید.

حتی اگر قرار گرفتن در معرض اشعه حداقل و کوتاه مدت باشد، ایزوتوپ اسکن تیروئید برای زنان باردار یا شیرده توصیه نمی شود. اگر اسکن متاستاتیک انجام داده اید، ممکن است پزشک شما توصیه کند که تا شش ماه پس از آزمایش از فرزندآوری خودداری کنید.

هزینه اسکن تیروئید

هزینه اسکن هسته‌ای می‌تواند بر اساس عوامل مختلفی متغیر باشد و به شرایط مکانیکی و جغرافیایی مربوطه بستگی دارد.

---

آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق
تلفن : 88553155 - 021

آدرس مطب 2 : تهران ، ونک ، خیابان ملاصدرا ، خیابان پردیس ، پلاک ۱۵ ، واحد ۱۲ ، طبقه چهارم ، رادیولوژی و سونوگرافی پردیس ونک
تلفن : 88782900 - 021 | 88203875 - 021

• گره تیروئید چیست؟
  تاریخ انتشار : 1401-02-03تاریخ بروز رسانی : 1402-05-10


• تشخیص گواتر شدید با سونوگرافی
  تاریخ انتشار : 1401-02-07تاریخ بروز رسانی : 1402-05-10


• بررسی میانگین حجم تیروئید افراد نرمال با سونوگرافی
  تاریخ انتشار : 1401-02-24تاریخ بروز رسانی : 1403-07-17


• بیوپسی FNA تیروئید تحت گاید سونوگرافی
  تاریخ انتشار : 1401-08-26تاریخ بروز رسانی : 1402-05-13

علیرضا یوشی [ 1403-08-30 ]
سلام دکتر اسکن تیروئید بعد از ید درمانی برای چی انجام میشه؟

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :