روشهای تصویر برداری تشخیص ناباروری در مردان
باروری زمانی اتفاق می افتد که اسپرم برنده خود را به تخمک برساند. اگر به هر دلیلی اسپرم توانایی رسیدن به تخمک و یا قدرت باردار کردن آن را نداشته باشد، مرد دچار ناباروری شده است. البته به این نکته نیز باید اشاره کرد که زمانی یک زوج را می‌توان نابارور خواند و به دنبال علت ناباروری آنها گشت که از مقاربت محافظت نشده زوجین حداقل یکسال گذشته داشته باشد و علاوه بر این، دیگر شرایط مناسب جهت باروری نیز محیا بوده باشد.
عدم باروری یکی از مشکلاتی میباشد که حدود 15 درصد از زوجین با آن رو به رو هستند. ناباروری به دلایل متعددی اتفاق می‌ا‌فتد و منشأ آن را می‌توان به زن، مرد و یا هر دو آنها نسبت داد. طبق تحقیقات دانشمندان، 30 درصد از ناباروری زوجین مربوط به مردان است. ناباروری در مردان به دلایل متعددی بر میگردد که ممکن است مربوط به دلایل آناتومی دستگاه تولید مثلی مرد، روانی، هورمونی یا شیوه زندگی باشد. در ادامه به علل ناباروری و تشخیص و درمان آن در مردان می پردازیم.
عوامل مؤثر در باروری مردان
برای این یک مرد باروری داشته باشد، لازم است تا چهار شرط مهم اتفاق بیفتد که این چهار شرط عبارتند از:
- تولید اسپرم سالم: برای تولید اسپرم سالم لازم است تا حداقل یکی از بیضه‌های مرد، عملکرد درست و سالمی داشته باشد.
- انتقال اسپرم به مایع منی: شرط دوم باروری، ارسال اسپرم‌های سالم به داخل مایع منی است که از طریق لوله‌های موجود در کیسه‌ی بیضه انجام می‌شود.
- تعداد اسپرم: تعداد اسپرم در باروری تأثیر بسیار زیادی دارد. در صورتی که اسپرم‌های موجود در مایع منی پس از هر بار انزال کمتر 39 میلیون باشد، احتمال بارداری کاهش پیدا خواهد کرد.
- توانایی حرکت اسپرم: اسپرم سالم باید توانایی حرکت به سوی تخمک و بارور کردن آن را داشته باشد.
به این ترتیب در صورتی که هر یک از مراحل ذکر شده در بدن آقایان با مشکلی رو به رو شود به گونه‌ای حتی یکی از مراحل و شروط بالا به درستی انجام نپذیرد، شخص دچار مشکل ناباروری شده است. ناباروری مردانه نشانه‌ای از اختلال در سلامت جسمانی آنها است که اجازه بارور شدن شریک خود را به او نمی‌دهد. دلایل مختلفی بر عملکرد صحیح مراحل گفته شده خلل ایجاد می‌کنند و به عنوان عوامل تأثیرگذار در ناباروری محسوب می‌شوند.
علل ناباروری مردان
علل پزشکی
- واریکوسل: واریکوسل تورم رگ های تخلیه کننده بیضه ها تلقی می شود و یکی از اصلی ترین علل برگشت پذیر ناباروری در مردان است. علت دقیق آن مشخص نیست؛ اما جریان خون غیرطبیعی یکی از فرضیات است. واریکوسل منجر به کاهش کیفیت و کمیت اسپرم می شود.
- عفونت: برخی عفونت ها می توانند به واسطه تداخل در تولید اسپرم و یا آسیب به آن، باعث ناباروری شوند؛ مانند برخی عفونت های مقاربتی مثل HIV (عامل ایدز) و گنوره آ (عامل سوزاک).
- مشکلات انزال: انزال معکوس یا بازگشتی، زمانی اتفاق می افتد که اسپرم ها به جای خروج از مسیر تناسلی، وارد مثانه شوند. عوامل زیادی از جمله دیابت، جراحی مثانه و پروستات می توانند باعث این عارضه شوند.
- آنتی بادی های علیه اسپرم: آنتی بادی های ضد اسپرم، سلول های ایمنی هستند که به اشتباه اسپرم ها را عامل خارجی شناسایی کرده و به آن ها حمله میکند.
- عدم نزول بیضه: عدم نزول بیضه یا بیضه نهفته حالتی است که یک یا هر دو بیضه در کیسه قرار نمی گیرد و در جایی مانند کشاله ران و یا در قسمت پایینی شکم قرار گرفته اند. تقریباً ۵ درصد از کل پسران با این مشکل زاده می‌شوند. کودکان نارس یا با وزن اندک در خطر بیشتری برای ابتلا به این مشکل قرار دارند.
- نقص کروموزومی: سندرم مادرزادی کلاین فلتر که در آن مردان به جای یک کروموزوم X و یک Y، دو کروموزوم X و یک Y دارند باعث تکامل غیرطبیعی اندام های تولید مثلی و در نهایت ناباروری در شخص می شود.
- بیماری سلیاک: بیماری سلیاک یک اختلال گوارشی است که به دلیل حساسیت به پروتئین موجود در گندم به نام گلوتن ایجاد می شود. این عارضه ممکن است به ناباروری در مردان کمک کند. باروری ممکن است پس از اتخاذ رژیم غذایی بدون گلوتن بهبود یابد.
علل محیطی
مواجهه مداوم و بیش از حد با برخی فاکتور های محیطی مانند گرما، سموم و مواد شیمیایی باعث کاهش تولید اسپرم و عملکرد آن می شوند. برخی از این فاکتورها شامل موارد زیر می باشند:
- مواد شیمیایی صنعتی
- فلز های سنگین
- اشعه ایکس
- گرمای زیاد در ناحیه بیضه ها
- سبک زندگی و بهداشت
- داروهایی مثل استروئید های آنابولیک که برای افزایش قدرت و رشد ماهیچه ها استفاده می شوند، باعث انقباض بیضه ها و کاهش تولید اسپرم می شوند.
- مصرف الکل به واسطه کاهش سطح تستوسترون می تواند در ناباروری مؤثر باشد.
- استعمال دخانیات با کاهش تعداد اسپرم ها باروری را تحت تأثیر قرار می دهد.
- چاقی نیز با به هم زدن تعادل هورمونی قدرت باروری مردان را کاهش می دهد.
همچنین بخوانید : واریکوسل و سونوگرافی بیضه ها
عوامل خطر ناباروری مردان
علل مختلفی در ناباروری مردان نقش دارند و برخی مردان بیش از سایرین در معرض ناباروری قرار دارند. عوامل زمینه‌ساز ناباروری در مردان عبارت‌اند از:
- مردان مبتلا به اضافه وزن و چاقی مفرط
- سن ۴۰ سال یا بالاتر
- سابقه قرار گرفتن در معرض تششعات
- قرار گرفتن در معرض سموم محیطی مانند سرب، جیوه، آفت‌کش‌ها
- سوءمصرف مواد مخدر، الکل، تنباکو
- افزایش دمای بیضه (مثلاً استفاده مداوم از سونا یا جکوزی)
- سابقه بیضه نزول نکرده (عدم وارد شدن بیضه به کیسه بیضه در دوران جنینی)
سابقه ابتلا به واریکوسل
مصرف داروهای حاوی تستوسترون (برخی به دلیل کمبود تستوسترون نیازمند دریافت هورمون تستوسترون هستند.)
تشخیص ناباروری مردان
تأیید ناباروری در مردان نیاز به انجام یک سری آزمایشات تخصصی دارد. مهمترین آزمایشی که برای تشخیص ناباروری آقایان انجام می‌شود، تست تجزیه و تحلیل اسپرم است. در این آزمایش مقداری از منی شخص برای انجام تست‌های آزمایشگاهی دریافت می‌شود. در این آزمایش میزان تحرک اسپرم، تعداد اسپرم‌های موجود در یک حجم مشخصی از منی و شکل اسپرم مورد ارزیابی قرار میگیرد. برای این که بتوان به نتیجه آزمایش اعتماد کرد، لازم است حداقل دو تست به فاصله زمانی دو یا سه ماهه تکرار شود و نتایج تمامی تست‌ها بررسی شود. در اکثر اوقات انجام این آزمایش در تشخیص ناباروری در مردان کفایت میکند؛ اما در برخی موارد نیز، برای تشخیص علت ناباروری به انجام تست‌های بیشتری نیاز خواهد بود. برخی از آزمایشات که در تشخیص ناباروری مردان مؤثر هستند عبارتند از:
- معاینه تخصصی شخص، توسط پزشک متخصص
- انجام سونوگرافی
- آزمایش خون جهت بررسی سطح هورمون تستوسترون، استرادیول یا پرولاکتین
- انجام کاريوتيپ ژنتيکی در صورت مشاهده سقط مکرر جنین
- تصویربرداری
سونوگرافی بیضه
انجام سونوگرافی بیضه یکی از روشهای تشخیص ناباروری مردان است. در سونوگرافی بیضه با استفاده از امواج فراصوت، عکس‌‌‌هایی تهیه می‌شود که به شناسایی انسداد مجرای انزال، انزال پس‌رونده (ورود مایع منی به داخل مثانه به جای خروج آن از اندام تناسلی) و مشکلات دیگر در بیضه‌ها و ساختار‌‌های پشتیبان آن کمک میکند.
سونوگرافی از طریق مقعد
از سونوگرافی مقعدی، بیشتر برای مشاهده‌ی پروستات مرد و بافت‌های احاطه‌کننده‌ی آن استفاده میگردد. پزشک سوزن نازکی را وارد مقعد میکند تا وضعیت پروستات را بررسی کند و وجود هرگونه انسداد در لوله‌های حمل‌کننده‌ی مایع منی (مجرای انزال و کیسه‌های منی) را شناسایی کند.
سیستوسکوپی
سیستوسکوپی، روش مورد استفاده برای بررسی مثانه، پروستات و مجاری ادرار است. در این روش پزشک از لوله‌ای توخالی که مجهز به لنز است استفاده میکند. در صورتی که در اثر انسداد مجاری، مایع منی و اسپرم خارج نگردد، از این روش برای برطرف کردن انسداد استفاده می شود تا انتقال اسپرم به درستی صورت گیرد.
وازوگرافی
- وازوگرافی، یک تست تهاجمی برای بررسی وجود انسداد است. در این روش برشی در کیسه‌های بیضه ایجاد شده و یک رنگ مخصوص به داخل رگ وابران و بیضه‌ها تزریق می‌شود و با استفاده از اشعه‌ی ایکس هرگونه انسداد یا تراوش اسپرم در رگ وابران مشخص میگردد.
- بیوپسی بافتی بیضه
- انجام آزمایش ادرار پس از انزال جهت بررسی مشکل انزال برگشتی
درمان ناباروری در مردان
اغلب علت دقیق ناباروری مشخص نمی شود حتی اگر علت دقیق آن نیز مشخص نباشد. پزشک ممکن است بتواند روشهای درمانی یا روش هایی را که منجر به بارداری می شوند را توصیه کند. روش های درمانی ناباروری در مردان شامل موارد زیر می باشد:
- عمل جراحی
به عنوان مثال واریکوسل اغلب می تواند با جراحی اصلاح شود و یا انسداد عروق ترمیم شود.
وازکتومی قبلی قابل برگشت است. در مواردی که هیچ اسپرمی در انزال وجود ندارد اغلب می توان اسپرم را مستقیماً از بیضه یا اپیدیدیم با استفاده از تکنیک های بازیابی اسپرم بازیابی کرد.
- درمان عفونت ها
درمان آنتی بیوتیکی ممکن است عفونت دستگاه تولیدمثل را درمان کند؛ اما همیشه باعث درمان ناباروری نمی شود.
- درمان مشکلات مقاربت جنسی
در این گونه موارد درمان دارویی و مشاوره می تواند به بهبود باروری در شرایطی مانند اختلال نعوظ یا انزال زودرس کمک کند.
- درمان های هورمونی و داروها
پزشک ممکن است در مواردی که ناباروری به دلیل مقادیر زیاد یا کم برخی از هورمون ها یا مشکلاتی در نحوه استفاده از هورمون ها در بدن ایجاد می شود جایگزینی هورمون ها یا داروها را توصیه کند.
استفاده از تکنولوژی تولید مثل (ART): درمان های ART بسته به مورد خاص و خواسته های بیمار شامل دریافت اسپرم از طریق انزال طبیعی، از طریق جراحی یا افراد اهدا کننده می باشد. سپس اسپرم ها به دستگاه تناسلی زن وارد می شوند یا برای انجام لقاح آزمایشگاهی یا تزریق اسپرم داخل سیتوپلاسمی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
برای آگاهی از تفاوت رادیولوژی و رادیوگرافی کلیک کنید.
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق
تلفن : 88553155 - 021
آدرس مطب 2 : تهران ، ونک ، خیابان ملاصدرا ، خیابان پردیس ، پلاک ۱۵ ، واحد ۱۲ ، طبقه چهارم ، رادیولوژی و سونوگرافی پردیس ونک
تلفن : 88782900 - 021 | 88203875 - 021
از اینکه به اختصار به مشکلات ناباروری مردان و همچنین روش تشخیص ناباروری مردان و روشهای تشخیص از طریق تصویر برداری ناباروری مردان پرداخته اید بسیار ممنونم
این فرم صرفا جهت دریافت نظرات ، پیشنهادات و انتقادات کاربران در مورد مطلب فوق میباشد .
به سوالات پزشکی در این بخش پاسخ داده نمیشود .
از ارسال پیام های تبلیغاتی در این بخش خودداری نمایید .
حداکثر طول مجاز برای متن پیام 500 کاراکتر است .
